Pháp lý nhà đất là vấn đề vô cùng quan trọng và cần được người mua quan tâm hàng đầu. Tuy nhiên, rất nhiều người mua nhà đất chủ quan và thờ ơ với vấn đề pháp lý nhà đất nên phải gánh hậu quả đáng tiếc, tiền mất mà đất nhà chưa chắc đã giữ được.

Bài viết chia sẻ vài trường hợp liên quan đến vấn đề này để người mua tránh lặp lại.

Ham đất giá rẻ mua đất sở hữu chung

Có rất nhiều trường hợp, người mua vì muốn mua được đất rẻ và thủ tục nhanh chóng nên đồng ý đứng tên chung với nhiều người cùng 1 khu đất hoặc để cho 1 người khác đứng tên khu đất mình mua nhằm tiện làm giấy tờ về sau. Nhưng họ đâu biết, điều này là một sai lầm. Không những không tiện về sau mà rất có nhiều khả năng bị quỵt hoặc không thể tách sổ ra riêng được.

Ví như trường hợp củaChị Nguyễn Thị Thanh kể, năm 2015, chị mua được một lô đất ở quận 9 qua một môi giới. Cả khu đất đều là đất nông nghiệp, khi đó chủ đầu tư đang trong quá trình xin chuyển đổi lên thổ cư nhưng đã phân lô bán cho nhiều người. Khu đất chỉ do một người đứng tên, những người mua đều kí giấy tờ cam kết phân chia đất rõ ràng. Theo lời hứa của chủ đất, người mua sẽ được cấp sổ hồng riêng sau 10 - 15 tháng và được phép sang nhượng cho bên mua thứ 3.

Thấy đất đẹp, cam kết chắc ăn, giá lại rẻ hơn so với xung quanh nên chị Thanh chấp nhận đóng tiền mua và cho người khác tạm đứng tên để lên thổ cư. Tuy nhiên, mãi đến năm 2018, không thấy người bán đả động chuyện tách sổ, chị Thanh liên hệ mới tá hỏa vì họ đã chuyển ra Bắc sinh sống và nhượng toàn quyền cho người mua đứng tên đất trước đó. Hỏi thăm người này thì được biết đất đã lên xong thổ cư nhưng không được phép tách thửa, họ viện đủ lý do thoái thác việc ra sổ riêng cho chị.

Trường hợp của chị Thanh chỉ là một trong vô số những trường hợp như vậy. Người mua vì ham rẻ, chấp nhận đứng tên chung hoặc nhượng quyền đứng tên sổ cho người khác. Sau này, muốn đòi lại đất lại không có cơ sở pháp lý, gặp rất nhiều khó khăn và có thể “ tiền mất” mà đất không có.
 

Mua đất không có giấy tờ riêng

Nguy hiểm hơn nữa là trường hợp mua nhà đất không có giấy tờ riêng. Nó giống như việc bạn bỏ tiền ra thuê ngôi nhà đó để ở dài hạn và chủ nhà muốn lấy lại lúc nào thì lấy mà bạn không có quyền phản kháng vì không có hợp đồng thuê nhà vậy. Mua nhà đất không có giấy tờ riêng đồng nghĩa với việc bạn mua nhà mà không đứng tên sở hữu căn nhà của bạn, nhà bạn mua vẫn đang đứng tên một người khác.

Nếu bạn gặp người thân quen, tốt bụng thì cuộc sống của bạn có thể êm ả trôi qua tại ngôi nhà này. Nhưng nếu gặp người không tốt bụng, chỉ sau khi bạn trả đủ tiền một thời gian họ lấy lại nhà mà bạn không có lý do để đòi lại.

Đặc biệt hơn là: người đứng tên nhà đất chung đó có thể mang nhà bạn đi thế chấp ngân hàng mà bạn không hề hay biết. Hay nếu bạn muốn bán lại nhà đất hoặc chuyển nhượng cho con cái, việc làm thủ tục cũng rất khó khăn vì chỉ lập được vi bằng về giao dịch mà thôi.

Mua nhà đất khi chỉ có hợp đồng góp vốn

Một trường hợp nữa rất dễ mất tiền và khả năng mất luôn cả nhà đất: Mua nhà đất khi chỉ có hợp đồng góp vốn.

Trường hợp của anh Nguyễn Văn Tuấn, (Dĩ An, Bình Dương) rơi vào cảnh không thể bán cũng không thể ở trên miếng đất 200m2 tại Bình Chánh, Tp.HCM. Miếng đất này được anh mua vào năm 2014, nằm trong dự án phân lô do một công ty ở Tp.HCM làm chủ đầu tư.

Khi anh mua, đất chưa xong pháp lý nên chỉ ký hợp đồng hợp tác đầu tư. Theo hợp đồng, anh Tuấn đặt cọc 10%, sau đó thanh toán tiếp 85%, giữ lại 5% đến khi có giấy tờ chứng nhận quyền sử dụng đất thì trả hết. Công ty cam kết cuối năm 2015 sẽ giao đất và trong vòng 18 tháng sau đó sẽ hoàn tất giấy tờ. Nếu giao đất muộn so với thời hạn cam kết công ty sẽ phải trả lãi số tiền người mua đóng theo lãi suất cho vay của ngân hàng. Tuy nhiên, đến thời hạn nhận giấy tờ đất, anh chỉ nhận được thông báo rằng công ty chưa thể tách sổ. Đến nay đã 4 năm, giá đất tăng cao, anh Tuấn muốn bán ra nhưng không được vì chưa có giấy tờ, thậm chí còn không thể xây nhà ở vì mới chỉ có một tờ hợp đồng góp vốn.

Tuy không mất đất nhưng anh Tuấn gặp rất nhiều khó khăn trong việc sử dụng lô đất của mình.

Người mua chịu thiệt vì chủ quan, thiếu hiểu biết

Rất nhiều người mua chủ quan về vấn đề pháp lý nhà đất. Theo khảo sát gần đây, được hỏi về vấn đề pháp lý khi mua nhà đất, đa số người mua đều cho là quan trọng nhưng lại không hề hiểu biết gì về những loại giấy tờ pháp lý này. Đây cũng chính là lý do để các bên môi giới dễ qua mặt và cho người mua những lời hứa hẹn có cánh như; bao trọn gói, hứa giao sổ đúng thời gian… nhưng trên thực tế, có rất nhiều dự án bán đã xong, tiền về đã đủ nhưng giấy tờ pháp lý vẫn chưa có và người mua vẫn dài cổ chờ đợi tờ giấy chứng nhận quyền sở hữu.

Vì vậy, lời khuyên của chúng tôi vẫn là phải làm đủ quy trình khi mua nhà đất. Đặc biệt là đối với các dự án đất nền, căn hộ nên tìm hiểu kỹ yếu tố pháp lý, quy hoạch của dự án trước.

Lê Thủy